jak obliczyć zachowek od darowizny przykład

Odpowiedzialność obdarowanego za zachowek ma charakter subsydiarny, czyli pomocniczy. Dochodzenie przez osobę uprawnioną do zachowku przysługującego jej roszczenia w pierwszej kolejności następuje przeciwko spadkobiercom zmarłego, w drugiej zaś kolejności w stosunku do osób, na których rzecz zostały uczynione zapisy windykacyjne, w trzeciej natomiast do osoby obdarowanej. Zachowek żony wynosi jednak ¼ (udział spadkowy wysokości ½ x ½), a dziecka – 1/3 (udział spadkowy wysokości ½ x 2/3 – wyższy zachowek, ponieważ dziecko jest niepełnoletnie). Krok 3.: ustalenie pieniężnej wartości zachowku. Kolejny krok to określenie, jak Twój zachowek przekłada się na konkretną wartość pieniężną. Art. 991 § 1 kc stanowi, że zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należy się zachowek. Oznacza to, że aby być uprawnionymi do zachowku, osoby takie muszą należeć w danej sytuacji do kręgu spadkobierców, którzy dziedziczyliby po spadkodawcy z mocy ustawy. Uprawnienie do Zwykle dochodzi bowiem do sytuacji, gdy spadkodawca w testamencie pomija jedną z najbliższych mu osób, a w efekcie część majątku, jaka przysługiwałaby mu z ustawy, przypada pozostałym spadkobiercom. W takim wypadku, o ile nie doszło do pozbawienia prawa do zachowku (wydziedziczenia), uprawniony może żądać zapłaty odpowiedniej kwoty. Dokumenty, jakie należy dołączyć do pozwu o zachowek dla dzieci wydziedziczonego, to: akt zgonu mamy; postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po Pani mamie, odpisy ksiąg wieczystych nieruchomości. Jeśli nie uda się Pani zdobyć samodzielnie odpisów, to może Pani wnioskować w sądzie o dołączenie ich do akt sprawy; Starstruck Rencontre Avec Une Star Bande Annonce. Tematyka związana z otrzymaniem spadku oraz prawem do spadku jest dość skomplikowana i złożona. W poniższym artykule skupimy się na różnych przypadkach, jakie mogą wystąpić przy dziedziczeniu. Postaramy się odpowiedzieć na pytanie, czym jest darowizna oraz kiedy zastosowanie może znaleźć zachowek. W celu lepszego zobrazowania problemu przedstawione zostaną fikcyjne sytuacje na podstawie fikcyjnych podmiotów, które mogą wystąpić przy zetknięciu się z tą tematyką. Czym jest darowizna? Darowizna jest umową mającą na celu nieodpłatne przekazanie obdarowanemu jakiejś części majątku darczyńcy. Kwestie związane z darowizną reguluje księga trzecia Kodeksu cywilnego. Przedmiotem darowizny mogą być zarówno wszelkie prawa majątkowe, jak i prawa niemające wartości majątkowej jednak posiadające wartość dla stron umowy. Zarówno po stronie darczyńców, jak i obdarowanych może stać więcej niż jedna osoba. W sytuacji gdy przedmiot jest niepodzielny, istnieje możliwość nabycia lub zbycia w nim części udziałów. Oznacza to, że współwłaściciele swoją część udziałów mogą przekazać na rzecz drugiego współudziałowca lub też na rzecz innego podmiotu. Może tak postąpić np. właściciel nieruchomości, który ma prawo część swoich udziałów lub też wszystkie przekazać jednej lub kilku osobom, które staną się właścicielami lub też współwłaścicielami. Oświadczenie darczyńcy o planowanej darowiźnie pod rygorem nieważności musi zostać złożone w formie aktu notarialnego. Wymóg ten ma na celu danie darczyńcy czasu, aby ten mógł swoje działania dokładnie przemyśleć i w razie ich zmiany darowizna nie obowiązuje. W niektórych przypadkach konieczne jest spisanie postanowienia obu stron (darczyńcy i obdarowanego) w formie aktu notarialnego. Odwołanie darowizny W sytuacji gdy obdarowany w stosunku do darczyńcy zachował się w sposób rażąco niewdzięczny, istnieje możliwość odwołania darowizny. W tym celu stosuje się przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Odwołanie darowizny musi być sporządzone w sposób pisemny i nie ma zastosowania w sytuacji, gdy darczyńca przebaczył obdarowanemu. Darowizna nie może być odwołana, jeśli byłoby to sprzeczne z podstawowymi zasadami współżycia społecznego. W sytuacji gdy darczyńca popadłby w niedostatek, obdarowany ma obowiązek dostarczyć darczyńcy środki do życia w ramach istniejącego jeszcze majtku i w ramach zdrowego rozsądku. Czym jest zachowek? Spadkobiercy ustawowi, którzy w testamencie zostali pozbawieni jakiegokolwiek udziału w spadku, mają prawo dochodzić od spadkobierców wypłacenia zachowku. Na jego rzecz uprawnieni muszą jednak zaliczyć darowizny otrzymane od spadkodawcy oraz ewentualne zapisy w testamencie. Obowiązek wypłaty zachowku powstaje w chwili śmierci spadkodawcy i jest zaliczany do długów spadkowych. Chroni on interesy osób najbliższych zmarłemu, jeśli z różnych przyczyn zostały one pominięte w testamencie. Zachowek co do zasady jest świadczeniem pieniężnym (jeśli uprawniony nie wyrazi na to zgody, nie może być wydany „w naturze”). Zachowek stanowi połowę udziału spadkowego jaka przypadłaby spadkobiercy, jednakże jego wysokość może zostać zwiększona do ⅔ w sytuacji, gdy spadkobierca jest trwale niezdolny do pracy lub też jest osobą nieletnią. Przy ustalaniu masy spadkowej oraz wielkości udziału spadkowego, jaki należny jest każdemu ze spadkobierców, pod uwagę bierze się spadkobierców niegodnych oraz podmioty, które spadek odrzuciły. Nie uwzględnia się tutaj podmiotów, które zrzekły się dziedziczenia czy też zostały wydziedziczone. Przy ustalaniu wartości, z której wyliczany jest udział spadkowy, a następnie zachowek, nie uwzględnia się poleceń oraz zapisów, jednakże doliczane są niektóre darowizny uczynione przez spadkodawcę (darowizny dla najbliższej rodziny). Uprawnionymi do zachowku są: małżonek i zstępni spadkodawcy; małżonek i rodzice spadkodawcy (jeśli nie miał dzieci lub nie dożyły otwarcia spadku). Ważne! Rodzeństwo spadkodawcy nigdy nie jest uprawnione do zachowku! Czym jest darowizna a czym jest zachowek? - przykłady Przykład 1. Pan Jeremi otrzymał od rodziców w ramach darowizny dom. Pozostałe rodzeństwo nie otrzymało w tym zakresie żadnej rekompensaty. W związku z tym po stronie pana Jeremiego pojawiło się pytanie, czy po śmierci rodziców rodzeństwo może dochodzić się zachowku. W pierwszej kolejności należy ustalić czym jest darowizna i kiedy została dokonana. Fakt ten jest istotny ze względu na obliczenie udziału spadkowego. W sytuacji gdy darowizna miała miejsce 10 lat przed otwarciem spadku, nie jest ona doliczana do obliczania udziału spadkowego. W związku z tym w takiej sytuacji żądanie zachowku jest bezpodstawne. W sytuacji gdy podmioty uprawnione do zachowku otrzymały od spadkobiercy darowiznę lub rekompensatę lub też nastąpi ona poprzez zapis w testamencie lub też powołanie do spadku i wartość ta będzie pokrywać wartość zachowku, to żądania podmiotów o wydanie zachowku są bezpodstawne. Jeśli otrzymane środki nie pokryłyby wartości zachowku w całości, to możliwe jest roszczenie o wydanie zachowku wyłącznie do kwoty wyrównującej jego wartość. Kolejną kwestią jest zwrócenie uwagi na fakt, kiedy dokonana została darowizna w odniesieniu do daty narodzin pozostałego rodzeństwa. Czy darowizna została dokonana przed ich narodzeniem, czy też po? Fakt ten jest istotny ze względu na ustalenie udziału spadkowego. Jeśli darowizna została dokonana na minimum 300 dni przed ich narodzeniem, nie mają oni prawa do zachowku, ponieważ w momencie dokonania darowizny nie byli oni jeszcze w planach rodziców. Warto również pamiętać, że prawo do zachowku ulega przedawnieniu po 5 latach od ogłoszenia testamentu. Obowiązek wykazania, że należność została przedawniona, leży po stronie obdarowanego, ponieważ działania te mają na celu zwolnienie go z obowiązku pokrycia zachowku. Ostatnią kwestią, jaką należy wziąć pod uwagę, jest kwestia wydziedziczenia. Jeśli osoby starające się o zachowek zostały przez spadkodawcę wydziedziczone, ich roszczenia o zachowek są bezpodstawne. Przykład 2. Pan Jurek po śmierci żony związał się z inną kobietą, z którą żył w konkubinacie. Jedynym majątkiem pana Jurka był dom przekazywany z pokolenia na pokolenie. Pewnego dnia bez porozumienia z synem pan Jurek przepisał wszystko na swoją konkubinę. Syn, pan Emil, nie został o całej sytuacji poinformowany, ponieważ nie przepadał za nową partnerką ojca. Po śmierci pana Jurka, który żadnego testamentu nie pozostawił, syn wystąpił o stwierdzenie nabycia spadku. W otrzymanej wiadomości zwrotnej stwierdzono, że syn pana Jurka dziedziczy po nim cały majątek. Następnie pan Emil wystąpił z wnioskiem o wpis do ksiąg wieczystych, gdzie otrzymał informację, że właścicielem domu nie jest ojciec, a jego konkubina. W zaistniałej sytuacji po stronie pana Emila pojawiło się pytanie, co powinien zrobić? W zaistniałej sytuacji nie ma podstaw do podważenia darowizny, ponieważ pan Jurek był osobą zdrową na umyśle w momencie dokonania darowizny, jednakże możliwe jest wniesienie pozwu o zachowek. Wartość zachowku oblicza się w trzech etapach. Etap pierwszy to ustalenie ułamka zachowkowego. Jest to iloczyn dwóch ułamków. Jednym z nich jest udział spadkowy stanowiący podstawę do obliczenia zachowku, drugim - 1/2 lub 2/3. udział spadkowy 1/2 ułamek stanowiący podstawę x lub = do obliczenia zachowku 2/3 zachowkowy Udział spadkowy stanowiący podstawę do obliczenia zachowku wcale nie musi być tożsamy z udziałem spadkowym, który przypadłby uprawnionemu do zachowku w przypadku dziedziczenia z ustawy. Zgodnie z art. 992 kodeksu cywilnego przy obliczaniu udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczenia zachowku nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia (zob. art. 1048 i nast. co obejmuje także ich zstępnych, chyba że umówiono się inaczej (zob. art. 1049 albo zostali wydziedziczeni (art. 1008 i nast. Natomiast uwzględnia się spadkobierców niegodnych (zob. art. 928 i nast. oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili (zob. art. 1012 i nast. Obliczając wspomniany udział spadkowy uwzględnia się więc tych spadkobierców, którzy zostali wyłączeni od dziedziczenia wskutek zdarzeń następujących już po śmierci spadkodawcy. Analogicznie należałoby chyba traktować małżonka spadkodawcy wyłączonego od dziedziczenia w trybie art. 940 Spadkobiercy ci występują więc w roli "psa ogrodnika", gdyż sami nie dziedziczą i prawa do zachowku nie mają, natomiast obniżają zachowek uprawnionym do zachowku. Przykład 1 Autopromocja Specjalna oferta letnia Pełen dostęp do treści "Rzeczpospolitej" za 5,90 zł/miesiąc KUP TERAZ Spadkodawca X pozostawił żonę - Z oraz pięcioro bezdzietnych dzieci: A, B, C, D i E. Przed śmiercią większość składników swojego majątku X darował konkubinie K. O tym, że A i B nie będą mieli prawa do zachowku po X było wiadomo już przed otwarciem spadku, gdyż A został przez X skutecznie wydziedziczony w testamencie, zaś B - zrzekł się dziedziczenia. Z, C i D zostali wyłączeni od dziedziczenia już po śmierci X: C odrzucił spadek z ustawy, D został uznany za niegodnego zaś Z została wyłączona od dziedziczenia na podstawie art. 940 W tej sytuacji cały spadek po X dziedziczy z ustawy E. On też jest jedyną osobą uprawnioną do zachowku po X, z tym, że ułamek stanowiący podstawę obliczenia jego zachowku nie wynosi 1 (czyli nie jest równy jego udziałowi spadkowemu z ustawy), lecz 1/3, gdyż zgodnie z art. 992 przy obliczeniu jego zachowku uwzględniamy także A i B. I tylko E będzie miał - być może - roszczenie do K o uzupełnienie swojego zachowku. Zgodnie z art. 991 § 1 ułamek zachowkowy stanowi połowę udziału spadkowego, o którym mowa wyżej. Gdyby jednak uprawniony do zachowku był w chwili otwarcia spadku (bo wtedy powstaje roszczenie o zachowek) trwale niezdolny do pracy lub był małoletni, to ułamek zachowkowy jest wyższy i stanowi nie połowę, ale 2/3 udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczenia zachowku. Co ciekawe, ustawodawca przewidział zwiększenie ułamka zachowkowego jedynie tym małoletnim uprawnionym do zachowku, którzy są zstępnymi spadkodawcy. Jeżeli więc obliczamy prawo do zachowku małoletniej matce dziecka, która nie uzyskała wcześniej pełnoletności przez zawarcie małżeństwa (w związku z art. 10 § oraz art. 10 § 1 zd. 2 kodeksu rodzinno opiekuńczego), to udział spadkowy będący podstawą obliczenia jej zachowku mnożymy przez 1/2 a nie przez 2/3. Inna wykładnia wobec wyraźnego brzmienia ustawy byłaby nieuprawniona. Etap drugi to obliczenie substratu zachowku. I tak jak udział spadkowy stanowiący podstawę do obliczenia zachowku nie musi być równy udziałowi spadkowemu, który przypadłby uprawnionemu w razie dziedziczenia z ustawy, tak substrat zachowku nie musi być równy czystej wartości spadku. czysta wartość spadku + doliczalne darowizny i zapisy windykacyjne = substrat zachowku Czysta wartość spadku obejmuje wszystkie aktywa, które wchodzą w skład spadku (zob. art. 922 § 1 i 2 pomniejszone o "zwykłe" długi spadkowe, tj. długi wymienione w art. 922 § 1 i 3 z wyłączeniem długów z tytułu zachowków i zapisów zwykłych (art. 993 aktywa spadku - "zwykłe" długi spadkowe = czysta wartość spadku Aby obliczyć substrat zachowku do tak rozumianej czystej wartości spadku należy - zgodnie z art. 993 - doliczyć darowizny oraz zapisy windykacyjne. Chodzi o to, aby spadkodawca w drodze czynności inter vivos (darowizna) lub mortis causa (zapis windykacyjny) nie pozbawił uprawnionego zachowku lub nie ograniczył mu tego prawa. Tak więc z punktu widzenia wartości zachowku nie ma znaczenia, że spadkodawca rozda swój majątek za życia w formie darowizn lub przekaże go określonym osobom, ale nie w drodze dziedziczenia lecz zapisu windykacyjnego. Wartość praw majątkowych wyzbytych w ten sposób uwzględnia się bowiem przy obliczaniu zachowku. Generalnie doliczeniu do substratu zachowku podlegają wszystkie darowizny, które spadkodawca uczynił na rzecz jakiejkolwiek osoby, z wyłączeniami określonymi w art. 994 Wyłączenia te można podzielić na trzy grupy. A. Wyłączenie powszechne (art. 994 par 1 Bez względu na to, komu obliczamy substrat zachowku, nie doliczamy następujących darowizn spadkodawcy: - drobnych, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych (np. prezenty z okazji imienin czy urodzin), - "starych" na rzecz osób "obcych". Przez "starą darowiznę", należy rozumieć darowizny dokonane wcześniej niż 10 lat licząc wstecz od otwarcia spadku. Przez osobę "obcą" należy rozumieć osobę, która nie jest spadkobiercą ani nie jest uprawnioną do zachowku. B. Wyłączenia dotyczące zstępnych spadkodawcy (art. 994 § 2 Gdy obliczamy substrat zachowku zstępnemu spadkodawcy pomijamy darowizny dokonane przed jego poczęciem. Ponieważ chwila poczęcia jest trudna do ustalenia, dlatego ustawodawca posługuje się tzw. ustawowym okres koncepcyjnym, wedle którego ciąża maksymalnie może trwać 10 miesięcy czyli 300 dni (por. art. 62 § 1 i 2 oraz 85 § 1 Bez względu więc na to, czy dziecko było wcześniakiem, urodziło się o czasie, czy też ciąża była przenoszona, darowizny spadkodawcy dokonane 300 dni przed jego urodzeniem nie podlegają doliczeniu przy obliczaniu należnego mu zachowku. W komentarzu do kodeksu cywilnego (Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 2001) zaprezentowano pogląd, wedle którego wszystkich zstępnych spadkodawcy traktować należy jednolicie i obliczając zachowek każdemu z nich należy pomijać jedynie te darowizny, które spadkodawca uczynił, wcześniej niż 300 dni przed urodzeniem się pierwszego zstępnego. Literalna wykładnia art. 994 § 2 pozwala na taką interpretację (przepis sformułowany jest niejasno, posługując się raz liczbą pojedynczą - "zstępnego" a raz mnogą "zstępnych"). Z punktu widzenia wykładni funkcjonalnej sprawa jest dyskusyjna. Przykład 2 X miał dwoje dzieci: A i B. A urodziło się w 1970 roku, B - w roku 1980. A i B oraz Z - ich matka, żona X) mają prawo do zachowku po X, który zmarł w roku 2010. Czy obliczając należny im zachowek doliczamy do substratu zachowku dokonaną w roku 1975 darowiznę X na rzecz Z, która na podstawie testamentu X jest jego jedynym spadkobiercą? Doliczenie tej darowizny do substratu zachowku przy obliczaniu zachowku na rzecz A jest oczywiste. Gdy idzie o B, wszystko zależy od wykładni art. 994 § 2 Jeżeli uznamy, że w przepisie tym chodzi o darowizny dokonane nie wcześniej niż 300 dni przed urodzeniem nie jakiegokolwiek zstępnego, ale tego, którego zachowek obliczamy, to wymienioną wyżej darowiznę przy obliczaniu zachowku na rzecz B należy pominąć. Jednak zasada równego traktowania wszystkich zstępnych przemawia za doliczeniem tej darowizny do substratu zachowku także przy obliczaniu zachowku na rzecz B. Przyjmując taką wykładnię natrafiamy na kolejną wątpliwość - jeżeli A zmarł przed śmiercią X i nie zostawił zstępnych, czy także i w tym wypadku obliczając zachowek należny B doliczamy do substratu zachowku darowiznę X na rzecz A dokonana 5 lat przed urodzeniem się B? C. Wyłączenia dotyczące małżonka spadkodawcy (art. 994 § 3 Obliczając substrat zachowku małżonkowi spadkodawcy pomijamy darowizny dokonane przed zawarciem z nim małżeństwa (w tym wypadku - inaczej niż w przypadku dzieci spadkodawcy - nie ma wątpliwości, że - jeżeli było kilka małżeństw - nie chodzi o zawarcie pierwszego małżeństwa, ale małżeństwa z uprawnionym do zachowku). Jeżeli małżonkowie żyli w separacji sądowej (zob. art. 61 1 i nast. która następnie została zniesiona (zob. art. 61 6 to nie ma przepisów przewidujących pominięcie - przy obliczaniu substratu zachowku - darowizn dokonanych przez małżonka będącego spadkodawcą przed zniesieniem separacji. O ile wydaje się oczywiste, że - przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi spadkodawcy - darowizny dokonane przez spadkodawcę po zawarciu małżeństwa a przed orzeczeniem separacji uwzględnia się przy obliczaniu substratu zachowku drugiemu małżonkowi (jeżeli separacja została następnie zniesiona), o tyle nieoczywistym wydaje się doliczenia darowizn, dokonanych przez spadkodawcę w okresie po uprawomocnieniu się orzeczenia orzekającego separację a przed zniesieniem tej separacji. Sąd Najwyższy postanowieniem z 30 marca 2011 roku (III CZP 136/10) wyjaśnił, że "ustawodawca, poza wskazanymi wyjątkami, nie zdecydował się na uzależnienie doliczania wartości świadczeń na podstawie umów darowizn do substratu zachowku od ich przedmiotu. Bez względu więc na to, czy przedmiotem darowizny jest nieruchomość, czy ruchomość, gospodarstwo rolne, czy przedsiębiorstwo, wartość darowizny podlega zaliczeniu na substrat zachowku. Ponadto, ustawodawca nie uzależnił także kwestii doliczania darowizn do substratu zachowku od celu, w jakim darowizna została dokonana. Nie ma więc znaczenia, czy darczyńca chciał w ten sposób uregulować sprawy majątkowe, czy uzyskać uprawnienia do renty bądź emerytury. Istotne jest, że zdecydował się na zawarcie umowy darowizny w kształcie przewidzianym w kodeksie cywilnym". Osobną kwestią jest, czy przy obliczaniu substratu zachowku uwzględnieniu podlegają nieodpłatne przysporzenia, oparte na innych podstawach niż darowizna. Zgodnie bowiem z art. 889 pkt 1 nie stanowią darowizny bezpłatne przysporzenia, gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu (przez co należy rozumieć także pozakodeksowe przepisy). Przykładowo należałoby tu wymienić przekazanie nieruchomości (art. 902 1 i 902 2 czy też umowę z następcą, uregulowana w art. 84 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn.: z 2008 r. Nr 50, poz. 291) . Gdy idzie o tę ostatnią kwestię, to Sąd Najwyższy uchwałą z 19 lutego 1991 roku (III CZP 4/91 OSN 1991/8-9/103) zajął stanowisko, że "wartości gospodarstwa rolnego przekazanego następcy (..) nie uwzględnia się przy ustalaniu zachowku". W uzasadnieniu wyjaśniono, że "niejednorodny charakter umowy o przekazaniu gospodarstwa rolnego następcy, zawierającej elementy prawa administracyjnego, ubezpieczeniowego i cywilnego, przemawia przeciwko uznaniu, że z punktu widzenia uprawnień do zachowku umowa taka może być traktowana jako umowa darowizny". W uzasadnieniu orzeczenia nie zajmowano się problemem ew. analogicznego stosowania przepisów o doliczaniu darowizn do nieodpłatnych umów nie będących darowiznami. Kierunek wykładni zaprezentowany w obu tych orzeczeniach zdaje się być następujący - co do zasady przy obliczaniu substratu zachowku doliczamy każdą darowiznę, za wyjątkiem wyliczonych w ustawie, bez względu na jej przedmiot i cel oraz pomijamy każde nieodpłatne przysporzenie nie będące darowizną. Ustawodawca rozstrzygnął w art. 995 która chwila jest miarodajna dla oceny wartości przedmiotu darowizny lub zapisu windykacyjnego. Jest to chwila ustalania zachowku. Oczywiście stan przedmiotu należy brać pod uwagę wg chwili jego nabycia przez obdarowanego czy też przez zapisobiorcę. W przypadku darowizny miarodajny jest więc stan z chwili jej dokonania, w przypadku zapisu windykacyjnego - stan z chwili otwarcia spadku. Przykład 3 Spadkodawca X podarował w 1995 roku swojemu synowi Z nowego forda escorta. X zmarł w 2010. Prawo do zachowku po nim mają Z oraz żona X - Y (małżeństwo zawarte w 1975). Obliczając zachowek należny Z i Y doliczamy do czystej wartości spadku po X darowiznę na rzecz Z. Wprawdzie jest to "stara" darowizna (dokonana 15 lat przed śmiercią), ale nie na rzecz osoby "obcej (Z nie jest "obca", bo ma prawo do zachowku po X), przy czym darowizna ta została dokonana za życia Z i po zawarciu małżeństwa X z Y. Obliczając wartość tej darowizny bierzemy pod uwagę wartość nowego forda escorta (bo w 1995 Z otrzymał nowe auto), ale bierzemy pod uwagę ceny z chwili ustalania zachowku (a więc np. ceny z roku 2011). Ponieważ obecnie nie produkuje się już fordów escortów, więc nie można ustalić aktualnej ceny nowego samochodu tej marki i typu, więc - zgodnie z ogólnymi zasadami, dotyczącymi np. ustalania wysokości odszkodowania - należy uwzględnić ceny nowego samochodu innej marki, porównywalnej klasy. Brak jest przepisu, który rozstrzygałby, chwilę miarodajną dla ustalenia czystej wartości spadku. Sprawę tę wyjaśnił jednak Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z 26 marca 1985 roku (III CZP 75/84, OSN 1985/10/147) - dla ustalenia wartości aktywów i pasywów spadku miarodajna jest także chwila ustalania zachowku, analogicznie jak w przypadkach uregulowanych wyraźnie w art. 995 W ten sposób, chociaż prawo do zachowku powstaje w chwili otwarcia spadku, to jego wartość automatycznie waloryzuje się do poziom cen z chwili ustalania jego wysokości. Sytuacja jest więc analogiczna, jak w przypadku ustalanie wysokości odszkodowania (por. art. 363 § 2 z tym, że w tym ostatnim przypadku ustawa dopuszcza przyjęcie za podstawę cen z innej chwili, niż chwila orzekania, gdy szczególne okoliczności tego wymagają. W przypadku obliczania substratu zachowku brak jest podstaw do takiego postępowania. Sprawa ta może być problematyczna, gdyby w chwili ustalania zachowku poziom cen przedmiotu należącego do spadku, przedmiotu darowizny lub przedmiotu zapisu windykacyjnego w sposób rażący odbiegałby od wartości w chwili nabycia tego przedmiotu przez beneficjenta (zwłaszcza, gdyby różnica ta działała na niekorzyść uprawnionego do zachowku). Może tak się zdarzyć np. w przypadku nieruchomości lub papierów wartościowych. Trzeci etap obliczania zachowku polega na pomnożeniu wyników uzyskanych w wyniku wcześniejszych obliczeń. Ich iloczyn stanowi wartość zachowku ułamek zachowkowy x substrat zachowku = wartość zachowku Autor jest radcą prawnym w Krakowie Artykuł został opublikowany w ramach projektu „Pisz u nas, zbieraj punkty” Mieszkanie należące do spadkodawcy zwykle wchodzi do spadku. Zdarza się, że za życia przekaże on jakiś składnik majątkowy na rzecz osoby spoza kręgu spadkobierców. Może to dać im prawo do wystąpienia z roszczeniem o zapłatę. Zachowek undefined podstawowe kwestie Zachowek jest instytucją prawa spadkowego ukształtowanym w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego. Mianem zachowku określa się uprawnienie bliskich krewnych spadkodawcy do żądania zapłaty określonej kwoty od osundefinedb, ktundefinedre nabyły prawa do spadku. Zachowek co do zasady występuje w przypadku dziedziczenia testamentowego, jednakże może wystąpić także w pewnych wypadkach przy dziedziczeniu ustawowym. Jego rolą jest ochrona interesundefinedw niektundefinedrych spadkobiercundefinedw ustawowych, ktundefinedrzy mogliby zostać pominięci w testamencie. Ustawodawca wyszedł bowiem z założenia, że osoby najbliższe spadkodawcy powinny partycypować w schedzie spadkowej. Tutaj znajdziesz więcej informacji na temat testamentu. W tym miejscu przeczytasz więcej o tym, czym jest dziedziczenie ustawowe z uwzględnieniem własności mieszkania. Komu przysługuje zachowek? Art. 991 undefined 1 KC określa krąg podmiotundefinedw uprawnionych do zachowku. Zgodnie z brzmieniem tego artykułu, prawo do zachowku przysługuje zstępnym, tj. dzieciom, wnukom, prawnukom itd., małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, ktundefinedrzy byliby powołani do spadku z ustawy. Prawo do zachowku nie przysługuje: dalszym krewnym (np. teściowi, synowej); osobom, ktundefinedre zostały wydziedziczone w testamencie; osobom, ktundefinedre zostały uznane za niegodne dziedziczenia; osobom, ktundefinedre zrzekły się dziedziczenia; spadkobiercom, ktundefinedrzy odrzucili spadek; małżonkowi, ktundefinedry w chwili śmierci spadkodawcy pozostawał z nim w separacji; małżonkowi, wobec ktundefinedrego spadkodawca wniundefinedsł uzasadniony pozew o rozwundefinedd z jego wyłącznej winy; osobom uprawnionym do zachowku, ktundefinedre otrzymały już od spadkodawcy darowizny o wartości, ktundefinedra jest co najmniej rundefinedwna wartości przypadającego im zachowku. Warto także zaznaczyć, że spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodzicundefinedw zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku: wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposundefinedb sprzeczny z zasadami wspundefinedłżycia społecznego; dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osundefinedb umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci; uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązkundefinedw rodzinnych. Przyczyna wydziedziczenia uprawnionego do zachowku powinna wynikać z treści testamentu. Spadkodawca nie może jednak wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Więcej na temat wydziedziczenia, z uwzględnieniem mieszkania, przeczytasz w tym miejscu. Wysokość zachowku - podstawa Uwzględniając regulacje zawarte w art. 991 undefined 1 KC., wysokość zachowku należy rozpatrywać na rundefinedżnych płaszczyznach. Pierwszą z nich jest ułamkowe określenie wysokości zachowku. W konsekwencji, jeżeli uprawniony do zachowku jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni undefined zachowek wynosi dwie trzecie wartości udziału spadkowego, ktundefinedry by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym. W pozostałych przypadkach, tj. sytuacji, gdy uprawniony do zachowku nie jest niezdolny do pracy lub małoletni - zachowek wynosi połowę wartości udziału, ktundefinedry przypadał by uprawnionemu do zachowku przy dziedziczeniu ustawowym. Podejmując działania zmierzające do ustalenia ostatecznej wysokości zachowku przysługującego uprawnionemu konieczne jest w pierwszej kolejności ustalenie jaki byłby jej udział spadkowy przy dziedziczeniu ustawowym. Wysokość zachowku a udział spadkowy Art. 931 undefined 1 KC wskazuje, że w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Dziedziczą oni w częściach rundefinedwnych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Jeżeli zatem spadkobiercami są małżonek i dwoje dzieci, to każde z nich dziedziczyłoby z ustawy w udziale 1/3 spadku. Zakładając, że dzieci spadkodawcy są niepełnoletnie, wysokość zachowku należnego ww. wynosiłaby odpowiednio: małżonkowi undefined 1/2 udziału, czyli 1/2 z 1/3 spadku, tj. 1/6 spadku; każdemu z niepełnoletnich dzieci undefined 2/3 udziału, czyli 2/3 z 1/3 spadku, tj. 2/9 spadku. Krąg podmiotundefinedw i darowizny - co się uwzględnia? Warto także pamiętać, że przy ustalaniu (ułamkowego) udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczania zachowku uwzględnia się także spadkobiercundefinedw niegodnych oraz spadkobiercundefinedw, ktundefinedrzy spadek odrzucili, natomiast nie uwzględnia się spadkobiercundefinedw, ktundefinedrzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni. Jednocześnie przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisundefinedw zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę. Ponadto, przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osundefinedb niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku. Przy obliczaniu zachowku należnego dziecku/wnukowi nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał on zstępnych (dzieci/wnukundefinedw). Choć nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego. Przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, ktundefinedre spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa. Warto mieć także na uwadze, że jeżeli uprawnionym do zachowku jest zstępny (dziecko lub wnuczek) spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek poniesione przez spadkodawcę koszty wychowania oraz wykształcenia ogundefinedlnego i zawodowego, o ile koszty te przekraczają przeciętną miarę przyjętą w danym środowisku. Roszczenie o wypłatę zachowku W pierwszej kolejności roszczenie o zapłatę zachowku należy kierować do spadkobiercy. Jednak z rundefinedżnych względundefinedw może okazać się, że uprawniony nie otrzyma od tej osoby należnego mu zachowku w pełnej wysokości. Wundefinedwczas, w drugiej kolejności, sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku uprawniony może żądać od osoby, na ktundefinedrej rzecz został uczyniony zapis windykacyjny (doliczony do spadku). Niemniej osoba ta jest obowiązana do zapłaty powyższej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem zapisu windykacyjnego. W trzeciej kolejności undefined czyli, gdy uprawniony nie może otrzymać zachowku od spadkobiercy lub osoby, na ktundefinedrej rzecz został uczyniony zapis windykacyjny undefined może domagać się zapłaty od osoby, ktundefinedra otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku (obdarowany jest zobowiązany do zapłaty powyższej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny). Roszczenie o zachowek przedawnia się jednakże po okresie pięciu lat od dnia ogłoszenia testamentu. Jeżeli zatem okres ten już minął, spadkobierca testamentowy nie musi spełniać roszczeń osundefinedb uprawnionych do zachowku, te bowiem wygasły. Tutaj znajdziesz więcej informacji na temat testamentu. Zachowek a mieszkanie W rzeczywistości bardzo często można spotkać się z sytuacją, w ktundefinedrej zmarły zapisuje w spadku mieszkanie osobie trzeciej, niebędącej spadkobiercą ustawowym, albo tylko jednemu z takich spadkobiercundefinedw. Warto jednak pamiętać, że prawo do zachowku jest niezależne od kategorii składnikundefinedw majątkowych wchodzących w skład spadku, a w konsekwencji przynależność do masy spadkowej mieszkania nie aktywuje specjalnych zasad związanych z zachowkiem. Dla przykładu można przyjąć, że w skład spadku po zmarłym wchodzi wyłącznie mieszkanie, ktundefinedre spadkodawca rozporządził w testamencie (lub darował za życia) na rzecz innego podmiotu niż spadkobierca ustawowy. W konsekwencji, spadkobierca ustawowy może dochodzić zachowku, ponieważ nie dziedziczy. Odpowiednio, jeśli spadkodawca ustawowy dziedziczy w innym udziale, lecz ten nie pokrywa zachowku, może dochodzić jego uzupełnienia. Gdy w skład spadku, poza przedmiotowym mieszkaniem, wchodzą rundefinedwnież inne składniki majątkowe, a spadkodawca rozporządził mieszkaniem w testamencie (lub darował je za życia) na rzecz innego podmiotu niż spadkobierca ustawowy, to spadkobiercy ustawowemu przysługuje prawo do zachowku, jeśli nabyte po spadkodawcy (np. tytułem dziedziczenia lub darowizny) składniki majątkowe nie pokrywają zachowku. Dochodzenie roszczeń o zachowek następuje w postępowaniu o zapłatę konkretnej kwoty. Wylicza się ją na podstawie iloczynu wartości mieszkania i przypadającego uprawnionemu udziału spadkowego. Nie jest natomiast dopuszczalne domaganie się wydania określonych przedmiotundefinedw, w tym mieszkania wchodzącego w skład spadku. Więcej na temat sytuacji, gdzie nieruchomość wchodzi do spadku przeczytasz w tym miejscu. ____ Jeżeli masz pytanie związane z nieruchomościami napisz do nas na redakcja@ , a my postaramy się zgłębić temat i odpowiedzieć w formie artykułu. Osoby mające prawo do ustawowego dziedziczenia, które zostały pominięte w testamencie przez zmarłego, mają prawo do zachowku. Jest to zabezpieczenie dla najbliższych spadkodawcy, gdyby cały majątek zapisał wyłącznie innym osobom. Podstawą do prawidłowego wyliczenia wysokości zachowku jest masa spadkowa. Jednak nie mówimy tylko o pozostawionym mieszkaniu, środkach finansowych na koncie czy samochodzie. Darowizny dokonane za życia spadkodawcy również będą przedmiotem roszczeń z tytułu zachowku. Zapisy windykacyjne przekazujące określone przedmioty wyznaczonym osobom w testamencie także podlegają zachowkowi. Prawo do zachowku mają małżonek czy zstępni np.: dzieci. Rodzice mają prawo zachowku, jeśli spadkobierca nie posiadał dzieci i wnuków. Poszczególnym ustawowym spadkobiercom przysługuje ułamkowa część np.: 1/2 czy 2/3 z należnej ustawowo masy spadkowej. Wszystko zależy od stopnia pokrewieństwa czy wieku osób uprawnionych do dziedziczenia. Co znajdziesz w artykule?1 Jak obliczyć majątek uwzględniający zachowek?2 Kto ma prawo do dziedziczenia i zachowku?3 Jak obliczyć zachowek Wysokość zachowku po Jak obliczyć wysokość zachowku przykład Wysokość zachowku po Jak obliczyć wysokość zachowku przykład 24 Pozew o zachowek Jak obliczyć majątek uwzględniający zachowek? Masą spadkową nazywamy wszystkie zasoby, jakimi dysponował zmarły. Mowa jest o: mieszkaniu,domu oraz innych nieruchomościach,środkach zgromadzonych na koncie bankowym,pojazdach Do spadku należy doliczyć również darowizny dokonane przez spadkodawcę do 10 lat przed śmiercią. Mowa jest o darowiznach rzecz osób, które nie były spadkobiercami czy uprawnionymi do zachowku. W poczet masy spadkowej doliczane są także zapisy windykacyjne. Są to zapisy, które przekazują konkretne przedmioty osobom trzecim. Dla przykładu mogą to być drogie antyki czy samochód. Na poczet zachowku nie wlicza się darowizn pieniężnych przekazywanych w tradycyjny sposób oraz zapisów zwykłych i poleceń. Dla przykładu: kilkaset złotych wręczone z okazji urodzin czy imienin. Kto ma prawo do dziedziczenia i zachowku? Jeśli wiemy, co może być przedmiotem zachowku, to należy wspomnieć, komu się on należy i w jakim wymiarze. Osoby uprawnione do ustawowego dziedziczenia mają prawo do ułamkowej części należnego im majątku. Dzieje się tak nawet wtedy, gdy spadkobierca nie uwzględnił ich w testamencie. Podstawa, od której naliczany jest zachowek to należny majątek po zmarłym zależny od stopnia pokrewieństwa. Małżonek ma prawo do 1/2 ustawo dziedziczonych dóbr, jeśli zamarły nie posiadał dzieci i wnuków. Resztę dziedziczą rodzice w wysokości 1/4 każdy. W przypadku posiadania zstępnych małżonek i dzieci dziedziczą po równo, ale małżonek nie może dostać mniej niż 1/4 spadku. W dalszej kolejności w przypadku braku potomstwa dziedziczą małżonek, żyjący rodzic, rodzeństwo np.: w wymiarze 1/8. Dopiero od wskazanych wartości należnej masy spadkowej naliczamy zachowek zwyczajowo w wysokości 1/2 należnego spadku lub 2/3, jeśli spadkobierca jest małoletni lub trwale niezdolny do pracy. Jak obliczyć zachowek przykłady Wysokość zachowku po małżonku Sposób obliczania wysokości zachowku najlepiej opisać na przykładach. Zakładamy, że zmarły przepisał cały majątek znajomemu w testamencie. Żona ma prawo do zachowku mimo pominięcia w dokumencie spadkowym. Wyliczenie wysokości zachowku następuje z masy spadkowej po mężu. W przypadku, gdy w małżeństwie nie było dzieci, ale żyją rodzice spadkodawcy, małżonek miałby prawo do 1/2 swojego ustawowego majątku dziedzicznego. Właśnie z tej części obliczany jest zachowek. Jak obliczyć wysokość zachowku przykład 1 Znajomy małżonka otrzymał w testamencie sumie 600 tys. zł w różnych przedmiotach. Według ustawowego dziedziczenia żonie należało się 300 tys. zł. Testament wykluczył, ale nie wydziedziczył żony zmarłego, dlatego należny jest jej zachowek w wysokości 1/2 należnego spadku, czyli 150 tys. zł. Jeśli w małżeństwie były dzieci, to żona otrzymałaby ustawowo w spadku 1/3 kwoty przy dwójce dzieci lub 1/4 kwoty w przypadku trojga i więcej dzieci. Jest to odpowiednio 200 tys. zł lub 150 tys. zł. Od tych kwot naliczany jest zachowek. Jego wysokość to 1/2 należnego spadku – 100 tys. zł lub 75 tys. zł. Żonie, której nie przysługuje prawo do dziedziczenia (np.: rozwód orzeczony sądownie), nie przysługuje także prawo do zachowku. Wysokość zachowku po rodzicach Dzieci dziedziczą po rodzicu w równym stopniu jak małżonek. Jednak w przypadku licznego rodzeństwa małżonek otrzymuje nie mniej niż 1/4 majątku, a pozostałe 3/4 dzielone jest między wszystkie dzieci. Z tych wydzielonych części do ustawowego dziedziczenia naliczanych jest zachowek w wysokości 1/2 lub 2/3 należnego spadku. Jak obliczyć wysokość zachowku przykład 2 Tata zapisał znajomej 300 tys. zł w testamencie. Ustawowo córka, syn i mama odziedziczyliby po 1/3 (100 tys. zł każdy), gdyby nie testament i jego postanowienie. Od tych kwot naliczamy zachowek w wysokości: 1/2 z należnej części 100 tys., czyli 50 tys. zł zachowku dla pełnosprawnego i pełnoletniego dziecka,2/3 z należnej części 100 tys., czyli ponad 66 tys. zł dla małoletniego dziecka lub trwale niezdolnego do zarobkowania. Dzieci niemające prawa do zachowku to te, które nie mają prawa do ustawowego spadku. Są to np.: osoby wydziedziczone lub które dokonały umyślnego przestępstwa przeciwko życiu spadkodawcy czy jego bliskich. Więcej na ten temat w naszym artykule „Zachowek po rodzicach”. Pozew o zachowek Osoba, której zapisano w testamencie majątek, może uchylać się od wypłacenia należnego zachowku. W takiej sytuacji warto skorzystać z usług kancelarii adwokackiej lub radcowskiej i złożyć pozew o zapłatę zachowku w sądzie cywilnym. Termin przedawnienia zachowku to 5 lat od momentu ogłoszenia testamentu. Jest to stosunkowo niewiele, dlatego nie wolno opieszale podchodzić do sprawy. Sąd właściwy do złożenia pozwu jest wskazany w kodeksie postępowania cywilnego. W zależności od wartości pozwu jest to albo sąd okręgowy, albo sąd rejonowy. W przypadku pozwu przekraczającego kwotę 75 tys. zł jest to sąd okręgowy. Więcej na temat zachowku w naszym artykule „Czym właściwie jest zachowek i komu przysługuje?” ”. Dokładne wyliczenie masy spadkowej z darowiznami i zapisami windykacyjnymi nie jest proste. Trzeba dokładnie obliczyć należny spadek, a następnie od uzyskanej wartości wskazać wartość zachowku. Przy tak skomplikowanych kalkulacjach warto skorzystać z pomocy prawnika do spraw spadkowych. Radca prawny nie tylko ułatwi wyliczenia, ale także pomoże napisać pozew i dopilnuje wszelkich terminów. Może cię zainteresować także: Wspólnik Kancelarii Radcowskiej Anczewska i Puńko we Wrocławiu. Jako radca prawny specjalizuje się w sprawach spadkowych, ochrony danych osobowych RODO oraz w prawie cywilnym (sprawy frankowe, polisolokaty, odszkodowania, upadłość konsumencka). Klienci cenią ja za pełne zaangażowanie w sprawę oraz szybkie i skuteczne działania. Obowiązujące w Polsce przepisy umożliwiają zmianę ustawowej kolejności dziedziczenia i zapisanie w testamencie majątku wybranym osobom. Należy jednak pamiętać, że nie prowadzi to automatycznie do pozbawienia prawa do spadku najbliższych krewnych nieuwzględnionych w dokumencie. Małżonek, zstępni (np. dzieci) i rodzice, nawet w obliczu pominięcia ich w testamencie, mają prawo dochodzić zachowku od spadkobierców. Testament i zachowek a dziedziczenie ustawoweDziedziczenie ustawowe ma miejsce, gdy zmarły nie pozostawił testamentu. W takiej sytuacji to kodeks cywilny wskazuje zasady ustalania grona spadkobierców. Jeśli wolą osoby jest zmiana kolejności ustawowej, to musi sporządzić testament. W tym przypadku testator może rozporządzić majątkiem zgodnie ze swoją wolą. Dopuszczalne jest między innymi pominięcie rodziny i przekazanie spadku znajomym lub organizacji, ale należy wyraźnie napisać, dlaczego nie uwzględniamy prawnych spadkobierców. W takim przypadku małżonek, zstępni i rodzice nie zostaną jednak pozbawieni udziału w spadku w całości i będą uprawnieni do dochodzenia od spadkobierców zachowku. Czym jest zachowek?Zachowek to świadczenie zagwarantowane dla najbliższych, którzy zostali pominięci w testamencie (bądź uwzględnieni w niższej wysokości) i w ten sposób odsunięci od dziedziczenia w takiej wysokości, w jakiej dziedziczyliby w przypadku zasad ustawowych. Instytucja wywodzi się z troski o rodzinę. Zachowek chroni osoby, które były blisko spokrewnione z testatorem i ma za zadanie uniknąć niesprawiedliwości. Zwolennicy uregulowania wskazują, że zachowek czyni zadość zasadom współżycia społecznego np. w sytuacji, gdy bez wiedzy krewnych spadkodawca przekazał cały spadek partnerowi, o którego istnieniu będące na jego utrzymaniu dzieci nie wiedziały. Instytucja zachowku jest jednak również krytykowana, ponieważ wskazuje się między innymi, że spadkodawca pracujący całe życie na swój majątek powinien móc zdecydować, co się z nim stanie po jego śmierci. Znajomość zasad rządzących regulacją i możliwości ograniczenia jej skutków jest bardzo istotna dla tych, którzy chcą pominąć bliskich krewnych w testamencie. Kto ma prawo do zachowku?Jeżeli testament pomija (bądź uwzględnia w niższej niż ustawowa wysokości) najbliższych, to jest małżonka, zstępnych (np. dzieci bądź wchodzące w przypadku dziedziczenia ustawowego na ich miejsce wnuki) lub rodziców, którzy dziedziczyliby w przypadku, gdyby testamentu nie sporządzono, to osoby te mogą dochodzić wypłaty zachowku. Ograniczenie kręgu uprawnionych jest związane z zamiarem ochrony jedynie osób najbliżej spokrewnionych z testatorem. Kto jest zobowiązany do wypłaty zachowku?Wypłaty zachowku można dochodzić od spadkobierców testamentowych. Podmioty te są zobowiązane do zapłaty solidarnie (wspólnie i w tym samym zakresie). Uzyskanie zachowku nie jest więc zazwyczaj trudne, choć może wymagać czasu. Jeżeli testator nie chce, aby prawny spadkobierca trzymał zachowek, musi wyjaśnić dlaczego, np. dlatego, że spadkobierca jest uzależniony od alkoholu czy hazardu, albo od wielu lat nie utrzymywał kontaktu z testatorem i odmawiał mu zachowku – jak obliczyć zachowek?Jak obliczyć zachowek? Wysokość zachowku oblicza się zgodnie z zasadami wskazanymi w kodeksie cywilnym. W pierwszej kolejności ustala się wysokość udziału w spadku przy dziedziczeniu ustawowym. Następnie pod uwagę brane jest, czy uprawniony do zachowku jest trwale niezdolny do pracy bądź małoletni. W takiej sytuacji wysokość zachowku, która mu przysługuje, wyniesie dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał, gdyby nie sporządzono testamentu i dziedziczenie odbywało się na podstawie zasad ustawowych. W pozostałych przypadkach zachowek wyniesie połowę tego udziału. Czym jest substrat zachowku?Kolejnym krokiem do ustalenia ostatecznej wysokości zachowku jest ustalenie wartości substratu zachowku. Substrat zachowku to czysta wartość spadku po doliczeniu do niej wartości darowizn oraz zapisów windykacyjnych, których dokonał spadkodawca. Czystą wartość spadku oblicza się jako różnicę pomiędzy stanem czynnym spadku (wartością spadku obliczoną według stanu z chwili śmierci spadkodawcy i według cen z chwili ustalania wysokości zachowku) oraz stanem biernym spadku (czyli sumą długów spadkowych). Przy obliczaniu zachowku nie bierze się pod uwagę poleceń oraz zapisów zwykłych, a także nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni. Pod uwagę bierze się jednak spadkobierców niegodnych oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili. Na koniec wystarczy przemnożyć odpowiedni ułamek z substratem zachowku. Komu należy się zachowek i w jakiej wysokości? – przykładPrzedstawione zasady w praktyce nie są skomplikowane. W celu lepszego zrozumienia instytucji warto wskazać przykład obliczenia wysokości zachowku. Jeśli jedynym krewnym spadkodawcy pozostałym przy życiu była żona, a zdecydował się on przekazać w testamencie cały swój majątek o wartości 400 000 złotych koleżance i nie wydziedziczył żony (zdolnej do pracy), to żona jest uprawniona do zachowku w kwocie 200 000 złotych (ponieważ w przypadku dziedziczenia ustawowego byłaby uprawniona do całości spadku). Jak ubiegać się o zachowek?Uzyskanie zachowku niekiedy okazuje się czasochłonne. Możliwe jest zawarcie ugody w tym przedmiocie. Wymaga to jednak woli dojścia do kompromisu. W braku polubownego rozwiązania sprawy konieczne będzie wystąpienie z powództwem o zapłatę do sądu. Przedawnienie zachowkuRoszczenia pieniężne ulegają przedawnieniu z upływem pięciu lat od otwarcia spadku i po tej dacie nie mogą być skutecznie dochodzone. Nie inaczej jest w przypadku zachowku. Bardzo ważne jest więc przestrzeganie terminu i wystąpienie z roszczeniem w odpowiednim momencie. Roszczenie o zapłatę osoby uprawnionej do zachowku przedawnia się z upływem pięciu lat od ogłoszenia testamentu. Jak uniknąć płacenia zachowku?Wielu testatorów zastanawia się, jak spisać testament bez prawa do zachowku i uniknąć tym samym jego płacenia. W praktyce taka możliwość jest bardzo ograniczona i występuje jedynie w jasno wskazanych sytuacjach. Mowa tu o wydziedziczeniu, którego podstawy zostały wymienione w kodeksie cywilnym i muszą być uzasadnione. Jest ono możliwe w sytuacji, gdy bliski:wbrew woli spadkodawcy, uporczywie postępuje w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (np. jest recydywistą lub osobą uzależnioną), uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych (np. nie interesuje się rodzicem i nie pomaga mu pomimo próśb), dopuścił się względem spadkodawcy bądź jednej z bliskich dla niego osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci (szczegółowy katalog tych przestępstw można znaleźć w kodeksie karnym). Należy pamiętać, że o ile wydziedziczenie jest sposobem na uniknięcie płacenia zachowku przez spadkobierców, to wymienione w testamencie jego podstawy muszą być rzeczywiste. W innym przypadku wydziedziczenie nie wywrze zamierzonych skutków. Warto również pamiętać, że powołać do spadku w testamencie można również organizację, taką jak na przykład UNICEF.

jak obliczyć zachowek od darowizny przykład